TBMM Kadına Şiddeti Araştırma Komisyonu’nun dinlediği TÜİK yetkilileri, kadın-erkek üzerine verdikleri istatistiki verilerle dikkat çekti. TÜİK Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Furkan Metin, Sosyal İstatistikler Daire Başkanı Turgay Altun ve Demografi İstatistikleri Daire Başkanı Sayın Metin Aytaç yaptıkları sunumlarda özetle şu bilgileri paylaştı:- “31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla nüfusumuz 85 milyon 372 bin. Bu nüfusun yüzde 50.1’i erkekler, yüzde 49,9’u kadınlar.- Eğitim seviyesi yükseldikçe eşlerin eğitim seviyesi birbirine yaklaşıyor, hatta kadınların eğitim seviyesi bir tık daha iyi olabiliyor.- 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun istihdam oranı 2014’te kadınlar için 26.3 iken, 2023’te bu oran 31.3 olmuş. Erkeklerde de 64.6’dan 65.7’ye çıkmış. Yani kadınlarda istihdam oranı erkeklere göre aynı zaman diliminde daha hızlı artmış.- Eğer bir hanede 3 yaşın altında çocuk varsa kadınların istihdama katılma oranı 27.1. Eğer 3 yaşın altında çocuk yoksa kadınların istihdama katılma oranı yüzde 58.YÜZDE 10’U, 65 YAŞ ÜSTÜ- Nüfusumuzun yüzde 10’u 65 yaşın üzerine çıktığı için artık Türkiye ‘çok yaşlı ülkeler’ statüsüne girmiş durumda. ‘Kötü senaryo’ dediği senaryomuz şu an ana senaryo oldu.- Bugün doğan bir çocuğumuz 75 yaşına geldiğinde nüfusu 54 milyona düşmüş, yarısı 65 yaş üstü olan bir toplumun ferdi olacak.ERKEK DAHA SAĞLIKLI- Erkekler kadınlara göre daha sağlıklı yaşıyorlar yani sağlıklı yaşadıkları süre daha uzun, daha az yaşıyorlar ama daha uzun, sağlıklı yaşıyorlar. Kadınlar da uzun yaşıyor ama sağlıklı yaşadıkları süre daha kısa. Düşük doğurganlık durumunun gerçekleşmesi hâlinde yaşlı nüfusumuz çok artıyor olacak, sağlıksız bir kadın nüfus büyüklüğü olabilir. Bu da kadınlara yönelik ilave bakım politikalarının geliştirilmesi için önemli diye düşünüyoruz.- 15-24 yaş grubundaki kadınların duygusal şiddette ve tüm şiddet türlerinde daha yüksek olduğunu görebiliyoruz.”BEKLENEN ÖMÜR SÜRESİ- Doğuşta beklenen yaşam süresi her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de kadınlarda beş yıl kadar daha fazla. Kadınlarda 2013 yılında 80.7 olan bu rakam, 2021-23 dönemine geldiğimizde bir miktar düştü; hem pandeminin etkisiyle hem de depremin etkisiyle.- Kadınlar için 2013 yılında 80.7 olan doğuşta beklenen yaşam süresi 80’e düştü; erkeklerde de 75.3 olan rakam, 74.7’ye düştü. Beş yıllık bir fark var, bunun sebebi de erkekler daha düşük işlerde çalışır, sigara kullanır, alkol kullanır; maruz kaldıkları riskler daha fazla olduğu için daha az yaşıyorlar ortalama olarak.ERKEKLER DAHA FAZLA KAZANIYOR- Yükseköğretim mezunu bir erkek, yükseköğretim mezunu bir kadına kıyasla yüzde 17.9 daha fazla kazanca sahip. Lise mezunlarında erkekler kadınlara göre yüzde 20 daha fazla kazanç elde ediyorlar. Her eğitim durumunda erkekler kadınlara göre daha fazla kazanç elde ediyorlar. Ulaştırma ve depolama sektöründe kadınlar erkeklerden daha fazla kazanıyorlar. - 2013 yılında kadınlar için çalışma hayatında kalma süresi 16.7 olan bu süre, 2023 yılında 20.2’ye çıkmış durumda; erkekler daha uzun süre kalıyorlar.- Kadın profesörlerimizin oranı 2000-2001 döneminde 24.8’ken, günümüzde 34.6.- Erkekler her zaman ezici bir şekilde yönetici pozisyonunda.- Meclis’te 1965’li yıllarda 1.8’miş kadın vekillerimizin oranı, günümüzde yüzde 20’lere yaklaşmış ama hâlen erkek vekillerimizin oranı oldukça fazla. EVLİLİK YAŞI EN YÜKSEK İL TUNCELİ - “Ortalama ilk evlenme yaşı, 2001 yılında kadınlar için 22.7 olan bu oran, günümüzde 25.7’ye kadar çıkmış durumda. 2001 yılında erkekler için 26’ydı, 28’e çıkmış. Evliliklerde ilk yaşta kadın ve erkek arasındaki yaş farkı 2001 yılında 3.3, yani erkekler yaklaşık 3.5 yaş daha kadından büyük olurken, günümüzde bunun da birbirine yakınsamaya başladığını görüyoruz. Orada yüzde 30’luk bir daralma var.- Erkeklerde ortalama ilk evlenme yaşının en yüksek olduğu il Tunceli. Erkekler için bu rakam 28.3 Türkiye genelinde ama bu Tunceli’de 31 yaşın üzerine kadar çıkmış durumda. Yine Rize ve Artvin tarafında biraz yüksek, Orta Anadolu ortalama ilk evlenme yaşının erkeklerde düşük olduğu bölgelerden bir tanesi. Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’nun bazı illeri de yine bu grupta. - Kadınlar için ilk evlenme yaşımız ortalama 25.7. Yine Tunceli ortalama ilk evlenme yaşında en yüksek olan il. Rize, Artvin, Trabzon gibi iller de yüksek. Erkekte olduğu gibi yine Orta Anadolu’nun bir kısmı, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’da bazı iller yine kadınlarda da ortalama ilk evlenme yaşının düşük olduğu iller.- 20-24 yaş grubunda olup 18 yaşından önce evlenmiş kadınların oranı 2010 yılında 8.2 iken, 2023 yılına geldiğimizde 3.1’e kadar düşüyor.”
